فواید شیرین بیان

شیرین بیان با نام علمی Glycyrrhiza glabra در خانواده نخودها یا Fabaceae قراردارد. گیاهی است چند ساله و انبوه و به ارتفاع 1 تا 2 متر می رسد، برگها مرکب و دارای 4 تا 7 جفت برگچه و یک برگچه انتهایی می باشد که برگچه ها بیضوی بوده و کناره آنها صاف می باشد. گلها نامنظم و به رنگهای ارغوانی ، زرد یا بنفش به صورت مجتمع در انتهای ساقه های گلدهنده مشاهده می شوند. 

 

زمان ظهور گلها اوایل تابستان است. ریشه شیرین بیان نسبتاً قطور بوده و طویل می باشد بطوریکه از 30 تا 200 سانتیمتر طول دارد.

شیرین بیان انواع مختلفی دارد که به شرح زیر هستند:

1-      واریته اسپانیایی "G. typical" که میوه آن صا و بدون کرک و ریزومها قهواه ای و به قطر 6 تا 18 میلیمتر می باشد.

2-   واریته روسی "G. glandulifera" که پیکره رویشی آن چسبناک و دارای ریشه های متعدد به ضخامت 5 سامتی متر، پوست ریشه فلس دار و قهوه ای رنگ و دارای شیرینی ملایم می باشد.

3-      واریته ترکی "G. pallida" که ضخامت ریشه آن حدود 8 سانتی متر است.

4-      واریته ایرانی "G. violacca" که ریشه های آن نیز بسیار ضخیم است.


خواص دارویی:

شیرین بیان از دو واژه یونانی گلیکیس به معنای شیرین و ریزا به معنای ریشه مشتق شده است.(هما)این گیاه در حدود 400 سال پیش در مصر مورد استفاده بوده و فراعنه از ریشه آن نوشیدنی به نام "مای سوس" بدست می آوردند.

ماده موثره شیرین بیان اسید گلیسریزیک می باشد که حدود 50 مرتبه از قند شیرین تر بوده و میزان آن در گیاه حدود 5 تا 20 درصد می باشد. اسید گلیسریزیک با افزایش سن گیاه افزایش می یابد و گیاهشناسان معتقدند که اسید در واریته ایرانی بیشتر از سایر واریته هاست.

1-      از شیرین بیان در صنایع داروسازی، نوشابه سازی، شیرینی سازی و دخانیات استفاده می شود.

2-      ماده موثره آن مدر و ملین بوده و بواسطه وجود بعضی فلاونوییدها از جمله"لیکوییریتوزید" اثر مفید بر روی زخم اثنی عشر دارد.

3-      شیرین بیان به عنوان آرام بخش و خلط آور، ضد التهاب و ضد اسپام، ضد نفخ و ضد سرفه مورد استفاده قرار میگیرد.

4-      در برطرف کردن التهاب مخاط برونشها، یبوست مورد استفاده دارد و به طور کلی مقوی معده می باشد.


طریقه های مصرف:

1-         25 تا 30 گرم شیرین بیان را در یک لیتر آب بجوشانید و سپس مصرف نمایید.

2-         از مخلوط مساوی شیرین بیان با بید گیاه و دم کرده آن نوشابه ای خنک و ادرارآور بدست خواهد آمد.

3-     در عفونتهای گلو و برونشها و همچنین درد روده ها ابتدا 50 گرم ریشه شیرین بیان را در یک لیتر آب به مدت 5 دقیقه بجوشانید و به مدت 12 ساعت به حال خود رها کنید تا خوب خیس بخورد سپس مصرف کنید.

4-     در مواردی که زبان قرمز شده یا روی آن دانه زده و یا ترک خورده، 200 گرم شیرین بیان را در یک لیتر آب بجوشانید به طوریکه سه چهارم آب آن تبخیر و کم گردد، سپس این جوشانده را برای شستشوی دهان بکار برید.

5-         جوشانده فوق برای شستشو و کمپرس چشم وقتی مبتلا به ورم ملتحمه یا بلفاریته شده است نیز مفید است.



شیرین بیان


نام انگلیسی : Liquorice
نام علمی : Glycyrrhiza glabra


 


کلیات گیاه شناسی

شیرین بیان گیاه بومی ناطق مدیترانه است و در ایران در اکثر نقاط کشور می روید . شیرین بیان گیاهی است چند ساله و دارای ساقه ای بطول یک متر که در نواحی معتدل تا ارتفاع دو متر می رسد . برگهای آن مرکب از تعدادی برگچه های فدر و سبزرنگ می باشد . گلهای آن برنگ بنفش ، سفید . زرد است  میوه آن مانند نیام و محتوی 5 تا 6 دانه می باشد .

ریشه شیرین بیان بطور خیلی عمیق در زمین فرو می رود . پوست ریشه قهوه ای سیر وس یاه است . مغز ریشه زرد رنگ بوده و طعم آن بسته بانواع مختلف تغییر می کند . مثلا شیرین بیان اسپانیا طعم ملایم درد در حالیکه شیرین بیان یونان دارای طعم تلخ است .

ترکیبات شیمیایی:

ریشه شیرین بیان دارای گلوکز ،‌ساکاروز ، آسپاراژین ، مواد آلبومیدی ،‌رزین و کمی اسانس میباشد .(هما) ماده اصلی که باعث شیرینی این گیاه است گلیسیرین خوانده می شود . در شیرین بیان ماده ای بنام لکوریتی جننی چالکون وجود دارد که خاصیت دفع اسپاسم عضلات را دراست .

خواص داروئی:

شیرین بیان از مظر طب قدیم ایران معتدل است .

شیرین بیان را بصورت قطعات کوچک به قطر 0/5 سانتیمتر و طول 1/5 سانتیمتر بفروش می رسانند .

1)مهمترین خاصیت شرین بیان که جدیدا کشف شده است و در آلمان و اروپا و آمریکا ساتفاده می شود درمان کننده زخم معده و سرطان معده است برای این منظور شربت شیرین بیان را تهیه کرده و هر روز بمقدر یک قاشق غذا خوری قبل از غذا به مریض بدهید و اگر این عمل را تا 4 ماه تکرار کنید شخص معالجه خواهد شد .

2)برای تقویت عمومی بدن مفید است

3)خوردن آن از پیری جلوگیری می کند

4)برای نرم کردن سینه موثر است

5)زخم ها و تاول های پوست را با چای شیرین بیان شستشو دهید تا زود خوب شود .

6)ملین است و معمولا آنرا با گیاهان دیگر مخلوط می کنند که انقباضات را کم می کند

7)مدر و عرق آور است

8)برای برطرف کردن زخم و التهاب دهان ریشه شیرین بیان را بمکید .

9)سرفه را برطرف می کند

10)ورم معده را برطرف می کند

11)تنگی نفس را تسکین می دهد

12)برای درمان سوء هاضمه مفید است

13)برای از بین بردن نفخ شکم مفید است

14)چشم را تقویت کرده و رفع سردرد می کند برای این منظو از فرمول زیراستفاده کنید :

2 گرم ریشه شیرین بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط کنید سپس آنرا در آب خیس کرده و هر روز بخورید.

15)برای درمان موخوره چای شیرین بیان را به سر بمالید .

16)برای رفع بوی بد زیر بغل و پا از برگ های شیرین بیان پماد درست کرده و در این قسمت ها بگذارید .

طرز استفاده:

دم کرده شیرین بیان : مقدر 50گرم ریشه بدون پوست شیرین بیان را آسیاب کرده و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت 10 دقیقه دم بکشد .

جوشانده شیرین بیان : 20 گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در 100 گرم آب ریخته و آنقدر بجوشانید که دو سوم آن باقی بماند .

شربت شیرین بیان : ریشه شیرین بیان بدونپ وست را آسیاب کرده و با آب مخلوط کرده و آنقدر بجوشانید تا غلیظ شود

تکه های شیرین بیان : مانند آب نبات می توانید در دهان گذاشته و بمکید .

مضرات :
استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال مضر است و اگر می خواهید از شیرین بیان برای برطرف کردن بیماری و برای مدت طولانی استفاده کنید بهتر است آنرا با کتیرا بخورید .